Size fikrinizi sorar, ancak ne söylerseniz söyleyin, yalnızca kendi tavsiyesine uyar. Kendisi hakkında konuşmayı sever, onunla ilgili her şey her zaman sizden daha iyidir. Kendinle ilgili mutlu bir şeyi paylaşmaya çalıştığında, bundan ciddi şekilde şüphe duyar ve rahatsız olur.
İçindekiler
Bu örnekler gibi davranan birini tanıyorsanız, narsist olma ihtimali vardır.
- Narsist kişilik nedir?
- Narsistler diğerlerinden nasıl farklıdır?
- Narsistler narsist olduklarını biliyorlar mı ve bu şekilde mutlular mı?
- Narsistler doğruyu yanlışı bilir mi veya anlar mı?
- İnsanlar neden narsist olur?
- Bir narsist ile nasıl başa çıkılır?
Narsist kişilik nedir?
Narsisizm, çoğumuzun sahip olduğu bir spektrum (çeşitlilik) kişilik bozukluğudur.
Popüler kültürde narsisizm, kişinin kendine, daha doğrusu idealize ettiği benliğine aşık olması olarak yorumlanır. Narsistler, anlaşılamayacak kadar benzersiz olduklarına ve başkalarından hayranlık talep edecek kadar iyi olduklarına inanırlar.
Psikolog Stephen Johnson şöyle yazıyor:
Narsist, erken yaralanmalara tepki olarak kendi gerçek ifadesini gömen ve bunun yerine oldukça gelişmiş, telafi edici bir sahte kendilik koyan kişidir.
Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı (DSM), narsist kişiliği bir kişilik bozukluğu olarak tanımlar. Bu bir spektrum bozukluğudur, yani bazı narsisistik özelliklerden tam gelişmiş kişilik bozukluğuna kadar uzanan bir süreklilik içinde var olur.
Narsisistik Kişilik Bozukluğu çok yaygın değildir ama gerçek şu ki hepimizde bazı narsisistik özellikler vardır.
Bir narsistin özellikleri:
- Hayranlık ve onaylanmaya derin bir ihtiyaçları vardır. Anlaşılamayacak kadar özel ve eşsiz olduklarını düşünürler.
- Diğerlerinden üstün olduklarını düşünürler. Sizden daha fazlasını başarırlar ve sizden çok daha fazlasını bilirler.
- Zayıflıklarını göstermezler. Başkalarının onlar hakkında ne düşündüğünden korkarlar ve her durumda üstün kalmak isterler.
- Başkalarının duygu ve ihtiyaçlarını tanımaya veya bunlarla özdeşleşmeye isteksizdirler. İlgi odağı olmak isterler ve duygularını göstermenin bir zayıflık işareti olduğuna inanırlar.
- Yetenekli manipülatörlerdir ve duygusal olarak taciz edicidirler. İstediklerini elde etmek için başkalarından yararlanmak için çekiciliklerinden nasıl yararlanacaklarını bilirler.
Narsistler diğerlerinden nasıl farklıdır?
Narsisizm uzmanı ve Narcissism in a Nutshell’in yazarı Zari Ballard, narsist olmayanların bir narsistin ne düşündüğü ve hissettiğine dair bir narsistin bakış açısıyla sorduğu bazı yaygın soruları yanıtladı.
Narsistler narsist olduklarını biliyorlar mı ve mutlular mı?
Başkalarının nasıl hissettiğini gerçekten daha az umursayabilirdik. Sözde soğuk varoluşumuzun tadını çıkarıyoruz. Gerçek narsistler değişmek istemezler. Bu yöntemi kullanarak hayatımızın tüm kontrolünün elimizde olduğunu hissediyoruz.
Narsistler doğruyu yanlışı bilir mi veya anlar mı?
Narsistler doğru ile yanlış arasındaki farkı bilirler çünkü neden ve sonucu anlarlar. Onlara ipucu verecek bir “vicdan suçluluğu” yoktur ve büyük olasılıkla ‘taş kalpli’ olarak anılırken, ‘toplumsal normlara kayıtsız’ olma belirtisi göstermektedirler.
Narsistlerin çok farklı bir düşünme mekanizması vardır. Olaylara farklı bir açıdan bakarlar. Narsist olmayanların ve empati kuranların aksine, fazla sempati duymazlar ve duygularını başkalarına göstermek konusunda isteksizdirler.
İnsanlar neden narsist olur?
1. Narsisizm aşırıya kaçan savunmasızlıktır.
Narsist bir kişiliğin kökü, herhangi birine karşı savunmasız hissetmeye karşı güçlü bir dirençtir.
Narsistler kendilerini savunmasız hissettikleri bir konuma sokmayı reddederler. Başkalarının zayıflıklarından faydalanacağından korkarlar, bu yüzden güçlü ve sert davranarak zayıflıklarını kamufle etmeyi öğrenirler. Duygularını başkalarına göstermeyi düşünmek bir zayıflık işaretidir, bu yüzden duygularını saklamayı ve çoğu zaman soğukkanlı davranmayı öğrenirler.
Narsistler, kendi duygularının ve başkalarının onlar hakkında ne düşündüğünün oldukça farkında oldukları için kaygı halinde yaşarlar. Kaygı seviyeleri yüksektir.
Hassasiyetten kaçınma, narsist bir kişiliğin köküdür.
2. Narsist bir kişilik, yaralı bir geçmişin sonucu olabilir.
Narsistler, geçmişte kendilerini eşsiz ve değerli hissetmedikleri ya da dünyadaki en değerli ve eşsiz kişi olarak çok fazla ilgi gördükleri için sürekli olarak onaylanma arayışı içindedirler.
Hatalı veya yetersiz ebeveynlik, örneğin sınır belirleme eksikliğinin ana neden olduğuna inanılıyor ve hem izin verici hem de otoriter ebeveynlik tarzlarının narsisistik semptomları teşvik ettiği bulundu.
Çocuğun değerini göremeyen anne baba da, çocuğu şımartan, aşırı öven anne baba da çocuk büyüdükçe narsisizm geliştirirler. İlki, çocuğu başkalarından aşağı hissettirir ve daha fazla ilgi görmek isterken, ikincisi çocukta idealleştirilmiş bir benliği teşvik eder.
Bir narsist ile nasıl başa çıkılır?
1. Yakınınızdaki biri narsistse, farklılıkları kucaklayın.
Farklı kişilik tipleri vardır ve herkes sizin gibi düşünüp hareket etmeyecektir. Başkalarını değiştirmeye çalışmak yerine, farklılıkları kabul etmeyi ve onlarla gerçekten iletişim kurmanız gerektiğinde bir denge kurmayı öğrenin. Hayatınızdaki sınırları siz belirlersiniz. Hayatınıza alacağınız insanları siz seçersiniz. Arkadaşlarınızın hayatı ve davranışları size hitap etmiyor olabilir ama seviyorsunuzdur hayatınızda olması size iyi geliyordur o zaman sağlıklı sınırlar içerisinde arkadaş olursunuz. Tabi farklı ve uç durumlar varsa, hayatınızda olmak zorunda değiller.
Unutmayın! Hayatınızın kontrolü sizin elinizde.
2. Onları değiştirmeye çalışmayın, kendi ihtiyaçlarınıza odaklanın.
Narsistlerin değişime dirençli olduklarını anlamaya çalışın, kim olmalarını istediğinizden çok gerçekte kim olduklarını görmeniz sizin için daha önemlidir. Kendinizi nasıl hissettiğinize ve ne olmak istediğinize odaklanın.
Narsist veya farklı kişilik türleri olduğunu, kontrol edebileceğiniz tek şeyin tutumunuz ve kendi eylemleriniz olduğu gerçeğini kabul edin.
3. Yaptıklarının yalnızca güvensizliklerinden kaynaklandığını kabul edin.
Narsistler derinlerde oldukça savunmasızdırlar, başkalarını sorgularlar çünkü bu şekilde kendilerini daha iyi hissettirebilirler.
Bir narsistin size yaptığının kişisel bir şey olmadığını, güvensizliğinden kaynaklanan bir şey olduğunu öğrendiğinizde, bazen sadece belirli bir güvenceye ihtiyaç duyduklarını bilirsiniz.
Narsist yakın çalışmanız gereken biriyse veya aile üyenizse bu özellikle önemlidir. Doğru miktarda güvence onları sakinleştirebilir ve eldeki görevlerin tamamlanmasını sağlayabilir.
4. Başkalarının ne hissettiğini değil, başkalarının ne düşüneceğini sorun.
Narsistler kendilerini suçlu hissetmezler, başkalarının ne düşündüğü önemli değilmiş gibi davranır ama kalplerinin derinliklerinde başkalarının onlar hakkında ne düşündüklerini önemserler.
Klinik psikolog Al Bernstein şöyle açıklıyor:
Narsist kişilikler diğer insanların duygularını nadiren dikkate alırlar. Eğer onlara kulak verirseniz ve dış gözden bakarsanız hayat daha kolaylaşır. Onlara insanların kendilerine nasıl tepki verebileceklerini söylemeyin çünkü önemsemezler; bunun yerine araştırma soruları sorun. Narsistlerin kendilerinin uydurduklarını düşündükleri fikirlere göre hareket etme olasılıkları çok daha yüksektir.
Bir narsistle yakın çalışmanız gerekiyorsa, duygulara değil “gerçeklere” ve “fikirlere” odaklanın.
5. Bir narsistin onayını alma ihtiyacından kurtulun.
Bir narsistin olduğunu söylediği kişi değilsin. Suçlama oyunlarının özgüveninizi baltalamasına izin vermeyin ve sadece doğru olduğuna inandığınız şeyi savunmak için onlarla tartışmayın.
Bir narsiste yanıldığını kanıtlamak için tartışmanın bir anlamı yok çünkü kendilerini haklı çıkarmaktan vazgeçmeyecekler. Sizinle aynı fikirde olmadıklarında muhtemelen daha çok üzülürsünüz. Sizi, kim olduğunuzdan bağımsız kırmaktan asla çekinmeyecektir.
Kendi değerinizi bilin ve bir narsistin sizin hakkınızdaki düşüncelerini önemsemeyin.
6. Bir narsist seni incitiyorsa ondan uzak durun.
Unutmayın, sağlıklı bir ilişki iki taraflıdır. Karşılıklı saygıyla ilgilidir ve saygı alıp saygı vermeye dayanır. Ama bir narsistle olan her türlü ilişki muhtemelen tam tersidir, mesele narsisti mutlu etmek ve onu sürekli desteklemektir. Bunun gibi bir ilişki sadece sizi ağırlaştırır, yorar ve gelişiminiz için sağlıksızdır. Günümüzde çalıştığınız yöneticiler, arkadaşlarınız veya ailenizden birileri narsist yapıya eğilimli veya narsist olabilir. Ailenizden uzak duramazsınız, belirli sınırlar çizmeniz ve güvene dayalı ilişki kurmanız gerekir. Arkadaşlarınız içerisinde var ise, belirli sınırlar çizebilir veya hayatınızdan çıkartabilirsiniz. Yöneticiniz ise belirli sınırlar çerçevesinde hayat planı çizmek ve gerekli sınırları koymak hayatınızı kolaylaştıracaktır.
7. Bir sınır belirleyin ve bunu daima koruyun.
Bir sınır belirliyorsanız, onu korumaya istekli olmalısınız. Bir narsist, hayatınızın kontrolünü geri almaya çalıştığınızı gördüğünde, sınırlarınızı test etmeye çalışır, bu sadece onların içgüdüsüdür.
Sınırınızın zorlanacağına hazırlıklı olun. Sınırlarınızı netleştirin, yapılması gereken tüm eylemleri aklınızda bulundurun.
Örneğin, onlarla iletişiminizi kesmeye karar verdiyseniz, muhtemelen sadece sizinle konuşmak için karşınıza çıkacaklardır. Sınırlarınızı koruyacak kadar cesur olun, geri adım atmayın ve onlara tekrar yaklaşmayın; yoksa artık sınırlarınızı ciddiye almazlar.
8. Ne zaman uzaklaşacağınızı öğrenin.
Bir narsist seni rahatsız etmeye ve kendinden şüphe etmeye başladığında, kendini toparlamanın ve ondan uzaklaşmak için kendine yeterince saygı göstermenin zamanı gelmiştir.
Bir narsiste âşıksanız, ilişkiyi bitirmeyi ciddi ciddi düşünmeli ve daha iyi bir yaşam için yolunuza devam etmelisiniz. Narsist ailenden biriyse, ona karşı acımasız olmana gerek yok ama belirli sınırlar koymak iyidir.
Sevgiyle..