Dışsal Motivasyon Nedir ve Nasıl Kullanabilirsiniz?

Patronunuz size %50 zam yapsaydı, kendinizi kanıtlamak için daha istekli ve motive olur muydunuz? Peki ya mağazaya gittiğinizde kredi kartı puanlarınızı kullanabildiğiniz durumlar? Bu, harcamaya devam etme olasılığınızı artırıyor mu? Bu sorulara evet yanıtı verdiyseniz, dışsal motivasyonu anlamaya başlıyorsunuz demektir.

Yukarıdakiler sadece birkaç dışsal motivasyon örneğidir. Araştırmalara göre, dışsal teşvikler, onların daha iyi yarısı olan içsel motivasyonla tam olarak ölçülemez. Hâlâ bizi harekete geçirmek için işini yapıyor, ancak dışsal motivasyon ikizi olan içsel motivasyon ile tam olarak aynı seviyede değildir ve uzun sürmez.

Basitçe söylemek gerekirse, dışsal ödüller uzun süre dayanmaz.

Yine de, dışsal motivasyonun işe yaradığı inkar edilemez. Hızlıdır, somuttur ve genellikle özel olarak ölçülebilir ve ayarlanabilir ikramiyeleri düşünün ve hatta harekete geçmemizi sağlayabilir.

Dışsal Motivasyon Nedir?

Bir adım geriye gidelim ve dışsal motivasyonun ne anlama geldiğine bir bakalım.

Dışsal motivasyon, bir ödül kazanmak veya cezadan kaçınmak için bizi belirli bir faaliyet yapmaya teşvik eden dışsal bir teşviktir. İnsanları motive etmek için dışarıdan gelir.

Çocukluğumuzdan itibaren, bizi neyin motive ettiğine dair tanımımız, aile hayatımız ve okulumuz tarafından şekillendirilir. Gençken, iyi notlar ve ödüller okulda başarılı olmamız için bizi motive eder. Taktir, teşekkür ve onur belgeleri gibi.

Yaşlandıkça, dışsal motivasyon işte etkili hale gelir – daha fazla para, daha fazla prim, daha fazla statü veya bize bağımsızlık getirecek başka bir şey elde etmek için kariyerimizde daha iyi performans göstermek isteriz.

Dışsal ve içsel teşvikler arasındaki farkları ve bunların bizi nasıl motive ettiğini tanımlamak için bir örneğe bakalım.

Ebeveyn yaptırımlarından korktuğu için ödevlerini yapan bir öğrenci dışsal olarak motive edilir. Aksine, eğer bunu ilginç buldukları için yaparlarsa veya pratik yapmalarına ve becerilerini geliştirmelerine yardımcı olacağına inanırlarsa, içsel olarak yönlendirilirler.

Her iki motivasyon türü de bizi harekete geçirmek için çalışır, ancak sonuçlarımızın yoğunluğu, isteği ve kalitesi farklı olabilir.

Ne Kadar İyi Çalışıyor?

Araştırmalar, bir kişi görevleri tamamlamak, daha iyi performans göstermek veya kendini geliştirmek için tutarlı bir dürtüye sahip olmak istiyorsa, tercih edilen yolun içsel motivasyon olduğunu defalarca doğruluyor.

Dolayısıyla, içsel teşvikler şüphesiz kazanan gibi görünüyor, ancak bu, etkisiz oldukları için dışsal ödülleri bırakmamız gerektiği anlamına gelmez. Dışsal motivasyon kendi başına iyi bir performans sergiliyor. Düzgün kullanıldığında işe yararlar. 

İlk olarak, harici motive ediciler sözde Hedonik koşu bandına (Hedonik adaptasyon olarak da bilinir) karşı hassastır. Bu sadece iyi şeylere çabucak alıştığımız anlamına gelir.

İnsanın hayatında olması için çok büyük arzu duyduğu ve amaca ulaştığı zaman duyduğu mutluluğun giderek azalması ve eski duygu durumuna geri dönmesi haline Hedonik Adaptasyon denir.

Ayrıca, dışsal olarak güdülendiğimizde, performansımızın, sebatımızın ve yaratıcılığımızın kalitesinin, içsel motive ediciler kadar iyi olmadığını kanıtlayan bazı araştırmalar da var. Muhtemelen “istemek” ve “zorunluluk” zihin durumuyla ilgili. Farklı bir zihniyetle başlarsınız ve farklı bir sonuca varırsınız. Yani aslında hangi düşünceyle başlarsanız, o düşünceyle bitirirsiniz.

Son olarak, araştırmalar bize dışsal motivasyonun içsel olanlara müdahale edebileceğini ve aslında onu azaltabileceğini söylüyor. Bu, “aşırı haklılaştırma etkisi” olarak adlandırılan bir olgudur. Basitçe söylemek gerekirse, bir şeyi yapmaktan zevk aldıysanız ve bunun için ödüllendirilmeye başladıysanız, onu yapmaya yönelik iç güdünüz giderek azalacaktır.

Ne olursa olsun, dış motivasyon kaynakları yine de harekete geçmenize neden olabilir. Ne de olsa yaptığınız her şey son derece keyifli ve tatmin edici olmayabilir, değil mi? Bununla birlikte, yapmak istemediğiniz bir şeyi başarmanız gerekiyorsa , dışsal ödüller, özellikle akademi (notları düşünün) ve iş (iş, maaşlar ve tanınma).

Dış Ödül Örnekleri

1. Para

Radyo dinlerken, birçok talk show’un şu veya bu aktiviteye “aramak” veya katılmak için parasal ödüller sunduğunu fark ettiniz mi? Bu, oynamaya olan ilginizi artırmak için dışsal motivasyona neden olan bir ödül örneğidir.

Bunu, çalıştığınız işte almaya çalıştığınız zam olduğunu da görebilirsiniz veya prim olarak da düşünebilirsiniz. Bu fazladan para fikri muhtemelen sizi daha çok çalışmaya ve patronunuzu etkilemeye motive eder.

2. Ödüller

Oyun kabinlerinin sunduğu küçük aptalca ödülleri kazanmak için fuarlarda veya karnavallarda ne kadar para harcıyorsunuz? Arkadaşınızın bebek partisinde oyunları kazandığı için sunduğu eğlenceli ödüllere ne dersiniz? Ödüller genellikle harika dış motivasyon kaynaklarıdır.

Belirli bir görevi veya etkinliği tamamlarsak kendimize güzel bir şey satın alacağımıza söz vererek bunu kendi avantajımıza kullanabiliriz. Neticede sadece etraftan motive beklemek de olmaz, kendi kendimizi de motive edebiliriz.

3. Notlar

Bu, dışsal motivasyonun en yaygın kaynaklarından biridir ve hepimizin tanıyacağı bir kaynaktır. İyi notlar alma olasılığı sizi motive etmemiş olsa bile, muhtemelen ailelerimizi ederdi. 

Hepimiz hayatımızda aldığımız her türlü yüksek puandan mutlu oluruz.

4. Terfiler/Tanıma

İş yerinde dışsal motivasyon örnekleri söz konusu olduğunda, işte terfi alma şansı bizim işimizde çok büyük bir motivasyon kaynağı. Yaptığımız işle takdir edilmek ve bir yerde bir süre çalıştığımızda kendimizi gergin hissedebileceğimiz bir şeyde takdir edilmek fikrini seviyoruz.

Dışsal Motivasyonunuzu Kullanmanın 5 Yolu

Performansınızı arttırmak, hedeflerinize ulaşmak ve hayatınızı iyileştirmek için hayatınızdaki harici etkenleri nasıl daha iyi kullanacağınız aşağıda açıklanmıştır.

1. Harekete Geçirmek İçin Kullanın

Kendinize kaç kez “X yaparsam, kendimi Y’ye ısmarlayacağım” dediniz? Örneğin, “Bu hafta diyetimi bozmazsam, hafta sonu kendime bir parça kek vereceğim” veya “Çok çalışır ve o terfiyi alırsam, daha güzel bir araba alırım.”

Gerçek şu ki, “havucu” yakın gördüğümüzde, onu elde etme konusunda bizi daha kararlı hale getirebilir.

İnsan davranışıyla ilgili olarak, gelecekte elde edilmesi beklenen faydalara (6 ay sonra 1000 TL) karşı anlık ödüllere (bugün 50 TL alacağım) yönelme eğilimindeyiz. Deneylerde, insanlar sürekli olarak “şimdi” seçeneğini, daha sonra daha fazlasına sahip olma seçeneği yerine tercih ederler.

Aynı şey motivasyon için de geçerlidir – dahili teşvikler bize uzun vadede çok daha fazlasını sağlasa da, yine de bir miktar belirsizlik vardır çünkü genellikle uzun oyunu oynamanız ve tutkunuzun özellikle finansal olarak karşılığını beklemeniz gerekir. Hiç kimse çabalarınızı, becerilerinizi veya başarılarınızı fark etmese bile, bir şeyleri yalnızca kendi tatmininiz için yaparak gerçekten tatmin olmuş hissedip hissedemeyeceğiniz sorusu da var.

2. Başkalarına Veya Kendinize Ne Yapıyorsanız Yaptırın

Diğer insanları istediğimizi yapmaya ikna etmek, inkar edilemez bir şekilde paha biçilemez bir beceridir. Tam olarak bunu başarmanın en iyi yollarından biri onlara iltifat etmektir. Olumlu geri bildirim veya övgü şeklinde olabilir, ancak dışsal motivasyon yoluyla insanlar üzerinde harikalar yaratabilecek anlık bir ödüldür.

Çalışanlarınızı zorlamak isteyen bir yöneticiyseniz, bir arkadaşınızdan size bir iyilik yapmasını isteyin veya hatta belki de ertelediğiniz bir şeyi kendinize yaptırın – bir iltifat edin.

Elbette, her zaman iltifat peşinde koşuyorsanız veya kendinize çok iltifat ediyorsanız, bu, kişiliğinizde biraz narsist bir çizginin aktığı anlamına gelebilir. Bu, elbette, sizi Hedonik koşu bandı tuzağına karşı çok savunmasız hale getirecektir.

Alternatif olarak, yumuşak taraflarını oynayarak başkalarına istediğinizi yaptırmaya çalışıyorsanız, Makyavelizm’in tehlikeli bölgesine adım atıyor olabilirsiniz.

“Makyavelist kişilik / Makyavelizm, kişilik psikolojisinde kişilerarası manipülasyon, duygusal soğukluk ve ahlakî kayıtsızlık ile karakterize edilen psikolojik bir özelliktir.”

Bu nedenle, başkalarına veya kendinize iltifat ettiğinizde ve onları aldığınızda, bu iltifatların gerçekte sağlam temelleri olduğundan emin olun.

3. Bana Parayı Göster

Jerry Maguire filmindeki bu destansı cümleyi hatırlıyor musunuz? Para tartışmalı bir motive edicidir.

Ya da Arnold Schwarzenegger’in sözleriyle ifade etmek gerekirse:

“Para seni mutlu etmez. Şu anda 50 milyon dolarım var ama 48 milyon dolarım olduğu zamanki kadar mutluydum.”

Yine de, masaya getirdiği birçok avantaj nedeniyle para, çoğumuz için hala güçlü bir itici güçtür.

Bir rakama odaklanmak yerine “Bankada bir milyon dolarım olmasını istiyorum” diyerek olmuş gibi kabul edin. Mali durumunuzu iyileştirmenin faydalarını hatırlayın, esas olarak bunun size sağlayacağı özgürlük ve azalan stres seviyenizi, azalan endişelerinizi düşünün.

4. Havuç ve Çubuklar

“Havuçlar ve çubuklar” basitçe, yaptığımız işte daha fazlasını yapmak için işverenlerin ödül (maaş artışı, ikramiye, takdir, olumlu geri bildirim) veya ceza (olumsuz geri bildirim, ücret düşüşü, rütbe düşürme) kullandığı anlamına gelir. Neyin daha iyi çalıştığı ve ödül-ceza yaklaşımının dışsal motivasyonu kullanmanın en iyi yolu olup olmadığı bir süredir örgütsel psikologlar arasında sıcak bir konu olmuştur.

Ödül kampını destekleyecek daha fazla kanıt var gibi görünüyor. Bunlar, dış motive ediciler söz konusu olduğunda daha iyi sonuçlar alır.

Ama ceza da işe yarar. Örneğin, sınavda başarısız olacağınızdan korkuyorsanız, bu sizi daha çok çalışmaya itebilir. Yıllık incelemenizde olumsuz geri bildirim almaktan korkuyorsanız, yıl boyunca ortalamanın üzerinde performans göstermeye çalışacaksınız.

Bunları yapmaktan mutlu olmayabilir veya keyif almayabilirsiniz, ancak asıl mesele şu ki, muhtemelen onları yine de yapacaksınız. Kendinizi biraz korkutmak faydalı olabilir – “Eğer sıkı çalışmazsam, bu dersten kalacağım” veya “Sağlıklı beslenmeye başlamazsam kilo alabilirim” gibi.

Yapılması gerekeni yapmaya kendimizi baştan çıkarmanın en hoş yolu olmasa da ceza, motivasyon konusunda da işe yarayabilir.

Son düşünceler

Dışsal motivasyon, belirli durumlarda ve belirli insanlarla oldukça iyi sonuç verir. Kendimizi harekete geçirmek veya başkalarına bizim istediğimizi yaptırmak için kullanılabilir. Aynı zamanda oldukça öngörülebilir sonuçlar verebilir. Ödülleri herkes sever.

Dahası – dışsal ödüller tarafından yönlendirilmek utanç verici değildir. Elbette, doğası gereği ödüllendirici kaynaklar uzun vadede daha iyi ve daha sürdürülebilirdir, ancak bu, dış teşviklere güvenirseniz hedeflerinize ulaşamayacağınız anlamına gelmez. Daha basit göründükleri ve öngörülebilir sonuçlar getirebildikleri için, hepimiz bunları kendi lehimize kullanabiliriz ve kullanmalıyız.

Sadece şan, şöhret veya para için bir şeyler yapmanın uzun sürmeyeceğine dikkat etmelisiniz. Hedonik koşu bandını hatırlıyor musunuz?

Belki de gerçek başarı ancak hem içsel hem de dışsal motivasyonun kesiştiği noktada bulunabilir. Yani, yaptığınız işten zevk alın, takdir ve saygının meyvelerini toplayın.